آداب پیامبر اکرم (ص) در خوردنیها و آشامیدنى ها (قسمت دوم)
«آداب پیامبر اکرم (ص) در خوردنیها و آشامیدنی ها»
«قسمت دوم»
و در کافى به سند خود از ابن قداح از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى با گروهى غذا میل مى فرمود، اولین کسى بود که دست به غذا مى برد و آخرین کس بود که دست برمی داشت و چنین مى کرد تا همه مردم غذا بخورند و خجالت نکشند.
و نیز در کافى به سند خو د از محمد بن مسلم از ابى جعفر (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: امیرالمؤ منین (علیه السلام) فرموده: شام انبیاء بعد از نماز عشا بوده شما هم شام خوردن را ترک نکنید که باعث خرابى بدن است.
و نیز در کافى به سند خود از عنبسه بن نجاد از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: هیچ طعامى نزد رسول خدا (صلى الله علیه و آله) حاضر نشد که در آن خرما باشد مگر اینکه ابتدا از آن خرما میل فرمود.
و نیز در کافى و صحیفه الرضا به سند خود از آباء گرام آن حضرت نقل کرده که آن حضرت فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى خرما مى خورد هسته آن را پشت دست خود مى گذاشت، آنگاه آن را دور مى انداخت.
و در کتاب اقبال از جلد دوم تاریخ نیشابورى نقل کرده که در ضمن شرح حال حسن بن بشر به سند او نقل نموده که گفته است: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) بین هر دو لقمه، خدا را حمد مى کرد.
و در کافى به سند خود از وهب بن عبد ربه نقل کرده که گفت: امام صادق (علیه السلام) را دیدم که خلال مى کرد و من به او نگاه مى کردم ، حضرت فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) همیشه خلال مى کرد، و خلال ، دهن را خوشبو مى کند.
و در کتاب مکارم از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) نقل مى کند که: هر وقت آب مى آشامید ابتدا «بسم الله» مى گفت و آب را به طور مخصوصى مى مکید و آن را به پرى دهان نمى بلعید و مى فرمود: درد کبد از همین قورت دادن است.
و در کتاب جعفریات از جعفر بن محمد از آباى گرامش از على (علیه السلام) نقل مى کند که فرمود: چند بار تجربه کردم و دیدم که رسول خدا (صلى الله علیه و آله) آب یا هر آشامیدنى دیگر را به سه نفس مى آشامید و در ابتداى هر نفس «بسم الله» و در آخر آن «الحمد لله» مى گفت ، از سبب آن پرسیدم فرمود: حمد را به منظور اداى شکر پروردگار و «بسم الله» را به منظور ایمنى از ضرر و درد مى گویم .
و در کتاب مکارم مى گوید: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در ظرف آشامیدنى نفس نمى کشید، و اگر مى خواست نفس تازه کند ظرف را از دهنش دور مى کرد و آنگاه تنفس مى نمود.
و در احیاء العلوم مى گوید: وقتى رسول خدا (صلى الله علیه و آله) گوشت میل مى فرمود سر خود را به طرف ظرف گوشت پائین نمى انداخت بلکه آن را به طرف دهان خود مى برد و آن را بطور مخصوصى و با تمام دندانها مى جوید، و مخصوصا وقتى گوشت میل مى فرمود هر دو دست خود را به خوبى مى شست آنگاه دست تر را به صورت خود مى کشید.
و در کتاب مکارم الاخلاق مى گوید: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) همه رقم غذا میل مى فرمود.
علامه طباطبایی:
طبرسى بعد از نقل این روایت اصنافى از طعام را که آن جناب میل می فرمود شمرده، از آن جمله نان و گوشت را به انواع مختلفش ذکر کرده و هم چنین خربزه و شکر و انگور و انار و خرما و شیر و هریسه (گندم پخته) و روغن و سرکه و کاسنى و بادروج و کلم، و روایت شده که آن جناب از عسل خوشش مى آمد و نیز روایت شده که در میان میوه ها انار را بیشتر دوست مى داشت.
و طوسى در کتاب امالى به سند خود از ابى اسامه از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: طعام رسول الله (صلى الله علیه و آله) - اگر به دستش مى آمد - جو، و حلوایش خرما، و هیزم منزلش پوست و برگ و شاخه درخت خرما بود.
و در کتاب مکارم نقل مى کند که رسول خدا (صلى الله علیه و آله) غذاى داغ نمى خورد، و صبر مى کرد تا خنک شود و مى فرمود: خداى تعالى ما را آتش نخورانیده و غذاى داغ برکت ندارد، و وقتى غذا میل مى فرمود «بسم الله» مى گفت و با سه انگشت و از جلو خود غذا مى خورد، و از جلو کسى غذا برنمى داشت، و وقتى سفره پهن مى شد قبل از سایرین شروع مى کرد، و با سه انگشت ابهام و انگشت پهلوى آن و انگشت وسط غذا مى خورد، گاهى هم از انگشت چهارمى کمک مى گرفت و با تمامى کف دست می خورد نه با دو انگشت، ومى فرمود: غذا خوردن با دو انگشت، غذا خوردن شیطان است .
رسول خدا (صلى الله علیه و آله ) نان جو را الک نکرده مى خورد و هیچ وقت نان گندم نخورد، و از نان جو هم سیر نشد، و هیچ وقت بر خوان طعام غذا نخورد، بلکه روى زمین مى خورد، خربزه و انگور و خرما مى خورد و هسته آن را به گوسفند مى داد، و هیچ وقت سیر، پیاز، تره و عسلى که در آن مغافیر (۱) بود میل نمى فرمود.
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هیچ وقت غذائى را مذمت نفرمود، اگر آن را دوست مى داشت مى خورد و اگر از آن خوشش نمى آمد نمى خورد و آن را مذمت نمى کرد که دیگران هم نخورند، ظرف غذا را مى لیسید و مى فرمود: غذاى آخر ظرف برکتش از همه آن غذا بیشتر است، وقتى هم که از غذا فارغ می شد هر سه انگشت خود را یکى پس از دیگرى مى لیسید و دست خود را از طعام مى شست تا پاکیزه شود، و هیچ وقت تنها غذا میل نمى فرمود.
و در کتاب مکارم مى گوید: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) آشامیدنیها را هم در قدحهاى بلورى که از شام مى آوردند و هم در قدح هاى چوبى و چرمى و سفالى مى آشامید.
علامه طباطبایی: در کافى و محاسن نیز روایتى قریب به مضمون صدر این روایت نقل کرده، و در آن دارد که: رسول خدا (صلى الله علیه وآله) دوست مى داشت از قدح شامى بیاشامد و مى فرمود: این ظرف نظیف ترین ظرفهائى است که در دسترس شما است.
و در کتاب مکارم از رسول خدا (صلى الله علیه و آله) نقل کرده که آن حضرت با کف دست هم آب مى خورد، آب را در دست می ریخت و مى فرمود هیچ ظرفى پاکیزه تر از دست نیست.
و در کافى به سند خود از عبدالله بن سنان نقل کرده که گفت: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در روزهاى عید قربان دو قوچ ذبح مى کرد یکى را از طرف خود و یکى دیگر را از طرف فقراى امتش.
************************************************************************
۱) خلطى است که در بدن زنبور هضم نشده و در عسل مى ریزد و بوى آن در دهن مى ماند.
