«ارادة الهی در تصفیة نهضت توحیدی»
«ارادة الهی در تصفیة نهضت توحیدی»
«انقلاب اسلامی و نهایت خطر کردن»
«راه های نجات از مسخ شدن در این زمان»
«هزینه های تاکید بر حقوق انسانی در اسلام»
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت ششم: ادامه برده داری در عصر جدید»
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت پنجم: برده داری در آمریکا»
بردهداری در ایالات متحده آمریکا عملی قانونی بود که بین سدههای ۱۷ و ۱۹ میلادی در ایالات متحده انجام میشد. بردهداری پیش از آن نیز تحت استعمار بریتانیا انجام میشد. بعدها در مستعمرات سیزدهگانه در زمان اعلامیه استقلال ایالات متحده در سال ۱۷۷۶ نیز بردهداری رسماً ادامه یافت. پس از جنگهای داخلی، تمایلات ضد بردهداری بهتدریج در ایالات شمالی گسترش پیدا کرد اما در جنوب، توسعهٔ سریع صنعت پنبه از سال ۱۸۰۰ باعث شد که ایالتهای جنوبی به شدت متکی به بردهها شوند و بکوشند تا آن را در سرزمینهای غربی جدید نیز شایع کنند. ایالات متحده بهوسیلهٔ خط میسون-دیکسون که مریلند (بردهدار) و پنسیلوانیا (آزاد) را جدا میکرد به دو قطب ایالتهای بردهدار و ایالتهای آزاد تقسیم شده بود.
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت چهارم: رفتار و سیره اسلام دربارة بردگان»
رفتار و سیره اسلام درباره غلامان و کنیزان چگونه است؟
بعد از آنکه بردگى بر غلام و یا کنیزى مستقر گردید آن غلام و کنیز «ملک یمین» شده و تمامى منافع عملش براى غیر خواهد شد، و در مقابل:
۱. هزینه زندگیش بر عهده مالکش خواهد بود،
۲. اسلام سفارش کرده که مولا با عبد خود معامله پدر و فرزندى نموده
۳. او را یکى از اهل بیت خود حساب کنند،
۴. بین او و آنان در لوازم و احتیاجات زندگى فرق نگذارد،
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت سوم: برده گیری اسرای جنگی در جنگ مسلمین با کفار، در اسلام پذیرفته شده است»
پس روشن شد که اسلام از آن سه سبب مذکوره به بندگی کشیدن، دو سببش را لغو کرده و تنها مسأله جنگ را باقى گذاشت و سببیت آن را براى به بندگی گرفتن لغو نفرمود، آرى آن را هم تنها در جنگهایى معتبر دانست که بین مسلمین و کفار اتفاق افتد که در این صورت مسلمین مى توانند اسیر کافر را به بندگی نمایند، نه جنگهایى که بین خود مسلمین رخ مى دهد،
«زندگی های کاغذی و محرومیت از فتح تاریخی»
«راههای نزدیکی به حقوق انسانها در بستر دین»
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت دوم: لغو دو سبب از اسباب بردگی در اسلام»
نظر اسلام درباره برده گیرى (۱) چیست؟
همانطورى که در پست قبل بیان شد عمده اسباب برده گیرى سه چیز بود:
«بررسی برده داری در تاریخ»
«قسمت اول: برده گیری و اسباب آن»
تا آنجا که تاریخ بشریت نشان مى دهد از زمانهاى قدیم تا حدود هفتاد سال قبل (۱) مسأله برده گیرى و خرید و فروش افرادى از جنس بشر به نام غلام و کنیز مسأله اى دائر و معروف در بین مجتمعات بشرى بوده، و شاید امروزه هم در بین بعضى از قبائل دور افتاده و عقب مانده آفریقا و آسیا معمول باشد، و این مسأله آنقدر سابقه دار و قدیمى است که نمى توان ابتدایى تاریخى براى آن پیدا کرد، ولى تاریخ این معنا را نشان مى دهد که مسأله بردگى داراى نظام مخصوصى در میان همه ملتها بوده و مقررات مخصوصى داشته است.
«سایر سنن و آداب پیامبر اکرم (ص)»
و در کتاب قرب الاسناد از حسین بن طریف از حسین بن علوان از جعفر از پدربزرگوارش (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: روزى حسن بن على (علیهماالسلام) با اصحاب خود نشسته بودند که ناگاه جنازه اى را عبور دادند، بعضى از اصحاب آن حضرت برخاسته به مشایعت آن جنازه رفتند ولى آن حضرت برنخاست، وقتى جنازه را بردند بعضى به آن حضرت عرض کردند چرا شما برنخاستید، خدا شما را عاقبت دهد با اینکه رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هر وقت مى دید جنازه اى را مى برند برمى خاست، حسن بن على (علیهماالسلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فقط یکبار براى جنازه برخاست آن هم روزى بود که جنازه مردى یهودى را مى بردند و راه عبور هم تنگ بود و آن حضرت نمى توانست از راه جنازه به کنارى برود، از روى ناچارى برخاست، براى اینکه نمى خواست جنازه بالاى سرش باشد.
«آداب پیامبر اکرم (ص) در قرائت قرآن»
و از جمله آداب آن حضرت درباره قرائت قرآن و دعا آن است که شیخ در کتاب مجالس به سند خود از ابى الدنیا از امیرالمؤ منین (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هیچ امرى او را از تلاوت قرآن باز نمى داشت
«آداب روزه گرفتن پیامبر اکرم (ص)»
«محبت خداوند به بندگان بهترین مأوا»
«تجربة حضور انسانیت دیگران در خود»
«آداب پیامبر اکرم (ص) در نماز»
«قسمت سوم»
در کتاب احیاء العلوم آمده: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هیچ وقت در نماز کسى به خدمتش نمى آمد و در کنارش نمى نشست مگر اینکه براى خاطر او نماز را کوتاه مى کرد و متوجه او مى شد و مى فرمود: آیا حاجتى دارى؟ پس از آنکه حاجت او را برمى آورد مجددا به نماز مى ایستاد.
«آداب پیامبر اکرم (ص) در نماز»
«قسمت دوم»
و در کافى به سند خود از یزید بن خلیفه نقل کرده که گفت: خدمت حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم: عمر بن حنظله درباره اوقات نمازها از شما براى ما مطالبى نقل کرده؟ حضرت فرمود، او بر ما دروغ نمى بندد، عرض کردم عمر بن حنظله مى گوید: وقت مغرب موقعى است که جرم آفتاب پنهان شود، چیزى که هست رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در مسافرتها زمانى که با شتاب راه مى پیمود، نماز مغرب را تاخیر مى انداخت و آن را با نماز عشا مى خواند، امام فرمود: عمر بن حنظله درست گفته.
«آداب پیامبر اکرم (ص) در نماز»
«قسمت اول»
و نیز در کافى به سند خود از حنان نقل کرده که گفت: عمرو بن حریث از امام صادق (علیه السلام) - در حالى که من هم نشسته بودم - پرسید: فدایت شوم مرا از نماز رسول خدا (صلى الله علیه و آله) خبر ده ، حضرت فرمود: رسول خدا هشت رکعت نافله ظهر و چهار رکعت ظهر و هشت رکعت نافله عصر و چهار رکعت نماز عصر و سه رکعت مغرب و چهار رکعت نافله آن و چهار رکعت عشا و هشت رکعت نافله شب و سه رکعت وتر و دو رکعت نافله فجر و دو رکعت نماز صبح مى خواند، عرض کردم ، فدایت شوم اگر من بتوانم بیشتر از اینها نماز بخوانم خداوند مرا بخواندن نماز زیاد عذاب مى کند؟ فرمود نه ، و لیکن تو را عذاب مى کند به ترک سنت رسول خدا (صلى الله علیه و آله).
علامه طباطبایی:
از این روایت استفاده مى شود که: دو رکعت نماز نشسته بعد از عشا یعنى «عتمه» جزو پنجاه رکعت نماز یومیه نیست
آداب پیامبر اکرم (ص) در وضو و غسل»
و از جمله آداب آن حضرت که آن را در وضو و غسل رعایت مى کرد که قطب در آیات الاحکام آن را از سلیمان بن بریده از پدرش نقل کرده که گفت: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) براى هر نمازى وضویى مى گرفت تا آنکه سال فتح مکه فرا رسید، از آن به بعد براى خواندن چند نماز به یک وضو اکتفا مى کرد، عمر پرسید یا رسول الله (صلى الله علیه و آله) مى بینم کارى کردى که تاکنون نکرده بودى؟ فرمود: متوجهم و عمدا چنین مى کنم.
«آداب پیامبر اکرم (ص) در خوردنیها و آشامیدنی ها»
«قسمت دوم»
و در کافى به سند خود از ابن قداح از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى با گروهى غذا میل مى فرمود، اولین کسى بود که دست به غذا مى برد و آخرین کس بود که دست برمی داشت و چنین مى کرد تا همه مردم غذا بخورند و خجالت نکشند.
و نیز در کافى به سند خو د از محمد بن مسلم از ابى جعفر (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: امیرالمؤ منین (علیه السلام) فرموده: شام انبیاء بعد از نماز عشا بوده شما هم شام خوردن را ترک نکنید که باعث خرابى بدن است.
«آداب پیامبر اکرم (ص) در خوردنیها و آشامیدنی ها»
«قسمت اول»
«آداب پیامبر اکرم (ص) در سفر»
و از جمله آداب آن حضرت در سفر - به طورى که در فقیه به سند خود از عبد الله سنان از ابى جعفر (علیه السلام ) نقل کرده - این بود که:
آن جناب بیشتر در روز پنج شنبه مسافرت مى کرد.
«سنن و آداب پیامبر اکرم (ص) در لباس و پوشاک»
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هر قسم لباسى که برایش فراهم می شد مى پوشید، چه لنگ ، چه عبا، چه پیراهن، چه جبه و امثال آن، و از لباس سبز رنگ خوشش مى آمد، و بیشتر لباس سفید مى پوشید و مى فرمود: زنده هاى خود را سفید بپوشانید و مرده هاى خود را هم در آن کفن کنید، و بیشتر اوقات قبائى را که در جوف آن لایه داشت مى پوشید، چه در جنگ و چه در غیر آن، و براى آن حضرت قبائى بود از سندس که وقتى آن را مى پوشید از شدت سفیدى به زیبائیش افزوده مى شد، و تمامى لباسهایش تا پشت پایش بلند بود، و ازار را روى همه لباسها مى پوشید و آن تا نصف ساق پایش بود.
«سنن و آداب پیامبر اکرم (ص) در امر نظافت»
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) همیشه موى خود را شانه می زد و اغلب با آب شانه مى کرد و مى فرمود: آب براى خوشبو کردن مومن کافى است.
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) فرمود: مجوس ریش خود را تراشیده و سبیل خود را کلفت مى کنند و ما سبیل خود را کوتاه کرده و ریش خود را وامى گذاریم. (۲)