«آداب پیامبر اکرم (ص) در نماز» (قسمت دوم)
«آداب پیامبر اکرم (ص) در نماز»
«قسمت دوم»
و در کافى به سند خود از یزید بن خلیفه نقل کرده که گفت: خدمت حضرت صادق (علیه السلام) عرض کردم: عمر بن حنظله درباره اوقات نمازها از شما براى ما مطالبى نقل کرده؟ حضرت فرمود، او بر ما دروغ نمى بندد، عرض کردم عمر بن حنظله مى گوید: وقت مغرب موقعى است که جرم آفتاب پنهان شود، چیزى که هست رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در مسافرتها زمانى که با شتاب راه مى پیمود، نماز مغرب را تاخیر مى انداخت و آن را با نماز عشا مى خواند، امام فرمود: عمر بن حنظله درست گفته.
و در محاسن به سند خود از عمر بن یزید از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: هر کس در نماز وترش هفتاد مرتبه: «استغفر الله ربى و اتوب الیه» بگوید و بر این کار تا یک سال مداومت و مواظبت داشته باشد، خداى تعالى اسمش را در زمره کسانى مى نویسد که در سحرها طلب مغفرت مى کرده اند، رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هم همینطور در نماز وترش هفتاد بار استغفار مى کرد و هفت بار مى گفت: «هذا مقام العائذ بک من النار - این موقف کسى است که از آتش دوزخ پناهنده تو شده است.»
و در فقیه مى گوید: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در قنوت وتر خود مى گفت: «اللهم اهدنى فیمن هدیت، و عافنى فیمن عافیت، و تولنى فیمن تولیت، و بارک لى فیما اعطیت، و قنى شر ما قضیت، انک تقضى و لا یقضى علیک، سبحانک رب البیت، استغفرک و اتوب الیک و اومن بک و اتوکل علیک و لا حول و لا قوه الا بک یا رحیم - پروردگارا، ما را به آنان که هدایتشان کردى هدایت کن و با آنان که عافیتشان دادى عافیت ده، و با آنان که امورشان را خودت به دست گرفتى امور مرا هم عهده دار شو، و در آنچه مرا داده اى برکت قرار ده، و مرا از شر قضا و قدرى که گذراندى نگهدار، چون تویى که قضا بدست تو است و تویى که حکم مى کنى و کسى نیست که علیه تو حکم کند، منزهى تو اى پروردگار خانه، از تو طلب مغفرت مى کنم، و به تو رجوع مى نمایم و به تو ایمان مى آورم، و بر تو توکل مى کنم، و حول و قوه اى نیست مگر از ناحیه تو اى خداى مهربان.»
و در تهذیب به سند خود از ابى خدیجه از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل مى کند که فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هر وقت ماه رمضان مى شد نماز خود را بیشتر مى کرد من نیز به آن مى افزایم شما نیز بیفزائید.
علامه طباطبایی:
مقصود از این بیشتر کردن، همان خواندن نماز هزار رکعتى «تراویح» است، و این نماز، نافله ماه رمضان و غیر از پنجاه رکعت نافله هاى یومیه است، و در کیفیت تقسیم کردن این هزار رکعت نماز، بر شبهاى رمضان اخبار زیادى وارد شده و از طریق امامان اهل بیت (علیهم السلام) وارد شده که رسول خدا این نمازها را بدون جماعت مى خواند، و از خواندن آن به جماعت نهى مى کرد، و مى فرمود: در نافله جماعت نیست، و براى آن جناب نمازهاى مخصوص دیگرى است که در کتابهاى دعا از آن جناب نقل شده.
و در تهذیب به سند خود از طلحه بن زید از جعفر بن محمد از پدر بزرگوارش (علیه السلام) نقل کرده که فرموده: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در شبهائى که باران مى بارید نماز مغرب را مختصر مى خواند و در خواندن عشا هم عجله مى کرد و آن را زودتر از وقت فضیلتش - یعنى با مغرب - مى خواند و مى فرمود: کسى که به مردم رحم نکند در حقش رحم نمى کنند.
و نیز در تهذیب به سند خود از ابن ابى عمیر از حماد از حلبى از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى که در سفر بود و هم چنین در مواقعى که کار فورى داشت ، ظهر و عصر را با هم مى خواند و هم چنین بین مغرب و عشا فاصله نمى انداخت.
و در کتاب فقیه به سند خود از معاویه بن وهب از ابى عبدالله (علیه السلام) نقل کرده که فرمود: بسیار مى شد که موذن در گرماى ظهر مى آمد دنبال رسول خدا (صلى الله علیه و آله)، حضرت مى فرمود: «اءبرد، اءبرد - بگذار هوا خنک شود.»
علامه طباطبایی:
صدوق (علیه الرحمه) می گوید: معنى اینکه فرمود: «ابرد، ابرد» این است که بشتاب بشتاب، و گویا نامبرده کلمه مزبور را از «برید» گرفته، و ظاهر روایت این است که مراد از کلمه «اءبرد، اءبرد» تاخیر انداختن تا خنک شدن هوا و کاسته شدن شدت گرما است، چنانکه این ظهور را روایت کتاب علاء از محمد بن مسلم هم تایید مى کند، چه در آن روایت محمد بن مسلم مى گوید: حضرت ابى جعفر (علیه السلام) در مسجد رسول خدا (صلى الله علیه و آله) از کنار من گذشت، در حالى که من نماز مى خواندم، بعدا روزى مرا دید و فرمود: هیچ وقت نماز واجب را در آن وقتى که مى خواندى مخوان ، آیا نماز را در آن شدت گرما مى خوانى؟! عرض کردم نماز واجب نبود نافله بود.
