سنن و آداب رسول الله (ص) در معاشرت با مردم (قسمت سوم)
«سنن و آداب پیامبر اکرم (ص) در معاشرت با مردم (قسمت سوم)»
به آن خدائى که رسول الله (صلى الله علیه و آله) را به حق مبعوث کرد، هیچگاه نشد که مرا در کارى که کردم و او را خوش نیامد عتاب کرده باشد که چرا چنین کردى، نه تنها آن جناب مرا مورد عتاب قرار نداد بلکه اگر هم زوجات او مرا ملامت مى کردند مى فرمود متعرضش نشوید مقدر چنین بوده. (۱)
هیچیک از اصحاب و یا دیگران آن حضرت را نخواند مگر اینکه در جواب مى فرمود: «لبیک» (۲)
و نیز از او نقل کرده که گفت اصحاب خود را همیشه براى احترام و به دست آوردن دلهایشان به کنیه هایشان مى خواند، و اگر هم کسى کنیه نداشت خودش براى او کنیه مى گذاشت. مردم هم او را به کنیه اى که آن جناب برایش گذاشته بود صدا مى زدند. و هم چنین زنان اولاددار و بى اولاد و حتى بچه ها را کنیه مى گذاشت و بدین وسیله دلهایشان را به دست مى آورد.
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) را رسم این بود که هر که بر او وارد مى شد تشک خود را زیرش مى گسترانید و اگر شخص وارد مى خواست قبول نکند اصرار مى کرد تا بپذیرد.
من در حضور حضرت صادق (علیه السلام) بودم که سائلى به در خانه اش آمد، آن حضرت برخاست و از ظرفى که در آن خرما بود هر دو دست خود را پرکرده و به فقیر داد، چیزى نگذشت سائل دیگرى آمد، و آن جناب برخاست و مشتى خرما به او داد، سپس سائل سومى آمد حضرت برخاست و مشتى خرما نیز به او داد، باز هم چیزى نگذشت سائل چهارمى آمد، این بار حضرت برخاست و به مرد سائل فرمود: خدا ما و شما را روزى دهد؟ آنگاه به من فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) چنین بود که احدى از او از مال دنیا چیزى درخواست نمى کرد مگر اینکه آن حضرت میدادش، تا اینکه روزى زنى پسرى را که داشت نزد آن حضرت فرستاد و گفت از رسول خدا چیزى بخواه اگر در جوابت فرمود چیزى در دست ما نیست بگو پس پیراهنت را به من ده، امام صادق (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) پیراهن خود را در آورد و به او داد. خداى تعالى با آیه: «لا تجعل یدک مغلوله الى عنقک و لا تبسطها کل البسط فتقعد ملوما محسورا - دست خود را بسته بگردن خود مکن ، و آنرا بکلى هم باز مکن تا این چنین ملامت شده و تهى دست شوى»، آن جناب را تاءدیب کرده به میانه روى در انفاق. (۴)
امام ابى جعفر (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) هدیه را قبول مى کرد و لیکن صدقه نمى خورد.
به حضرت رضا (علیه السلام) عرض کردم فدایت شوم مردم چنین روایت مى کنند که رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى بدنبال کارى مى رفت از راهى که رفته بود برنمى گشت، بلکه از راه دیگرى مراجعت مى فرمود، آیا این روایت صحیح است و رسول خدا (صلى الله علیه و آله) چنین می کرد؟ آن حضرت درجواب فرمود: آرى من هم خیلى از اوقات چنین مى کنم تو نیز چنین کن، آنگاه به من فرمود: بدان که این عمل براى رسیدن به رزق نزدیک تر است. (۴)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) همیشه بعد از طلوع آفتاب از خانه بیرون مى آمد. (۵)
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) وقتى وارد منزلى می شد در نزدیکترین جا، نسبت به محل ورود مى نشست. (۶)
«تفسیر المیزان علامه طباطبایی / جلد ششم / بحث روایی انتهای سوره مائده»
