عبادت پیامبر اکرم (ص)
حضرت على (علیه السلام) فرمود:
رسول خدا (صلى الله علیه و آله) از خوف خداى عزوجل آنقدر مى گریست که سجاده و مصلایش از اشک چشم او تر مى شد، با اینکه جرم و گناهى هم نداشت. (۱)
رسول الله (صلى الله علیه و آله) آنقدر مى گریست که بیهوش مى شد، خدمتش عرضه مى داشتند مگر خداى تعالى در قرآن نفرموده که خداوند از گناهان گذشته و آینده تو، در گذشته پس این همه گریه براى چیست؟! مى فرمود: درست است که خدا مرا بخشیده، لیکن من چرا بنده اى شکرگزار نباشم، و همچنین بود بیهوشى هاى على بن ابى طالب وصى آن حضرت در مقام عبادتش. (۲)
علامه طباطبایی:
گویا سوال کننده خیال مى کرده که بطور کلى عبادت براى ایمنى از عذاب است، و حال آنکه چنین نیست، بلکه روایاتى وارد شده که عبادت از ترس عذاب مانند عبادت بندگان از ترس موالى است بناى پاسخ آن جناب هم بر این است که عبادت از باب شکر خداى سبحان است، و این چنین عبادت، عبادت کرام و قسم دیگرى است از عبادت.
و در ماءثور از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) هم وارد شده که بعضى از عبادتها از ترس عقاب است و این عبادت نظیر عبادتى است که غلامان براى آقاى خود و از ترس او انجام مى دهند، و بعضى از عبادات عبادتى است که به طمع ثواب انجام مى شود، این عبادت نظیر عبادت تجار است که از هر کارى سود آن را در نظر دارند، و بعضى از آنها عبادتى است که به خاطر اداى شکر نعمتهاى خداى سبحان انجام مى شود.
و در بعضى روایات از این قسم عبادت تعبیر شده به اینکه بخاطر محبت خداى سبحان انجام مى شود، و در بعضى از روایات دیگر دارد که بخاطر این انجام مى شود که خدا را اهل و سزاوار عبادت مى بیند.
ابراهیم خلیل (علیه السلام) وقتى به نماز مى ایستاد جوش و خروشى نظیر هیجان و اضطراب اشخاص ترسیده، از او شنیده مى شد، و رسول الله (صلى الله علیه و آله) هم همینطور بود. (۳)
وقتى آیه شریفه «و اذکروا الله کثیرا - و خدا را بسیار ذکر کنید.» نازل شد رسول الله (صلى الله علیه و آله ) مشغول به ذکر خدا گشت تا جائى که کفار مى گفتند این مرد جن زده شده است. (۴)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلى الله علیه و آله) در هر روز هفتاد بار توبه مى کرد، پرسیدم آیا هفتاد بار مى گفت «استغفر الله و اتوب الیه»؟ فرمودند: نه، بلکه مى گفت: «اتوب الى الله» عرض کردم رسول خدا (صلى الله علیه و آله) توبه مى کرد و گناه مرتکب نمى شد و ما توبه مى کنیم و باز تکرار مى نمائیم، فرمود: «الله المستعان - باید از خدا مدد گرفت». (۵)
حضرت علی (ع) هر وقت رسول خدا (صلى الله علیه و آله) را وصف مى کرد مى فرمود:
کف دستش از تمامى کف ها سخى تر و سینه اش از همه سینه ها جرات دارتر و لهجه اش از همه لهجه ها و زبانها راستگو تر و به عهد و پیمان از همه مردم وفادارتر و خوى نازنینش از خوى همه نرم تر و دودمانش از همه دودمان ها کریم تر و محترم تر، اگر کسى ناگهانى میدیدش از او هیبت مى برد و اگر کسى با او از روى معرفت همنشین بود دوستش مى داشت، قبل از او و بعد از او من هرگز کسى را مثل او ندیدم. (۶)
حضرت علی (َع) فرمود: از جمله سوگندهاى رسول خدا این بود که مى فرمود: «لا و استغفر الله - نه ، و از خدا آمرزش مى خواهم.» (۷)
«تفسیر المیزان علامه طباطبایی / جلد ششم / بحث روایی انتهای سوره مائده»
۱) کتاب احتجاج
۲) کتاب مناقب
۳) کتاب ارشاد دیلمى
۴) تفسیر ابى الفتوح به نقل از ابى سعید خدرى
۵) کتاب کافى
۶) کتاب مکارم الاخلاق از کتاب «النبوه»
۷) کتاب کافى به سند خود از عمر بن على
