پاسخ امام صادق (ع) به یک سوال درباره عذاب آخرت
مرحوم شیخ در کتاب مجالس به سند خود از حفص بن غیاث قاضى روایت کرده که گفت:
من در محضر جعفر بن محمد (علیه السلام) بودم، در آن زمانى که منصور آن جناب را احضار کرده بود، ابن ابى العوجاء که مردى ملحد بود به حضورش آمد، و عرضه داشت:
چه مى فرمایى در معناى آیه:
«کلما نضجت جلودهم بدلناهم جلودا غیرها، لیذوقوا العذاب» (۱)
که من در آن اشکالى دارم، و آن این است که به فرضى که پوست خود انسان گناه کرده باشد، پوستهاى بعدى که در دوزخ بعد از سوخته شدن پوست اول به بدن مى روید چه گناهى کرده، بسوزد؟
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
«و یحک - واى بر تو - پوست دوم هم در عین اینکه غیر پوست اول است پوست همین شخص گنه کار است.»
ابى العوجاء عرضه داشت: این جواب را درست به من بفهمان.
فرمود:
تو به من بگو که اگر شخصى خشتى را خرد کند، و دوباره آن را خیس کرده خشت بزند، و به شکل اولش برگرداند، این خشت همان خشت اول نیست و آیا غیر آن نیست، و جز این است که در عین این که غیر آن همان است؟
گفت: بله، خدا مردم را از وجودت بهره مند سازد.
علامه طباطبایی:
برگشت حقیقت جواب به این است وقتى ماده در چند صورت یکى باشد، مى توان گفت موجود متصور به آن چند صورت یکى است، بدن انسان نیز مانند اجزایش مادام که همان انسان است یکى است، هر چند تغییراتى به خود بگیرد.
*************************************************************
۱) ان الّذین کفروا بایتنا سوف نصلیهم نارا کلّما نضجت جلودهم بدلنهم جلودا غیرها لیذوقوا العذاب ان اللّه کان عزیزا حکیما
محققا کسانى که به آیات ما کفر ورزیدند به زودى داخل آتششان مى کنیم که هر نوبت پوستشان چروک شود پوستى دیگر بر تنشان مى کشیم، تا عذاب را همچنان بچشند، که خدا مقتدرى است شکست ناپذیر، و در عین حال حکیم
