چرا خداوند کفار را هدایت نمی کند مگر قرآن برای هدایت کفار نازل نشده؟
خداوند در آیه ۶۷ سوره مائده می فرماید: «ان الله لا یهدى القوم الکافرین» مبنی بر اینکه خداوند قوم کفار را هدایت نمى کند، آیا این جمله منافى سراپاى قرآن و مخالف صریح عقل نیست؟! خداوندى که خود تمامى وسایل هدایت را که یکى از آنها فرستادن انبیا و کتابهاى آسمانى است فراهم فرموده، آیا معقول است همین خداى مهربان از طرفى به انبیاى خود اصرار بورزد که بندگان مرا به خدایشان آشنا کنید و از طرفى خودش بفرماید: خداوند کفار را هدایت نمى کند مگر اینکه حجت خالص بر آنها تمام شود؟! و آیا جز این است که ما به چشم خود مى بینیم که خداوند کفار را یکى پس از دیگرى هدایت مى کند؟!
پاسخ علامه طباطبایی:
پاسخ این سوال این است که باید دانست که مقصود از کفر در اینجا، کفر به خصوص آیه ای است که متضمن حکم مورد بحث است، حکمى که جمله «ما انزل الیک من ربک» آنچه از پروردگارت بتو نازل شده اشاره به آن دارد (۱)، کما اینکه در آیه حج، مخالفین خصوص حج را کافر خوانده و فرموده: «و من کفر فان الله غنى عن العالمین» نه کفرى که به معناى استکبار از اصل دین و از اقرار به شهادتین است، زیرا کفر به این معنا با مورد آیه مناسبت ندارد، بنابراین مراد از هدایت هم {در این آیه} هدایت به راه راست نیست، بلکه مراد هدایت به مقاصد شوم آنها است، و معنایش این است که خداوند ابزار کار و اسباب موفقیت آنان را در دسترسشان قرار نمى دهد، نظیر این آیه را در دو جای دیگر هم داریم آنجا که مى فرماید: «ان الله لا یهدى القوم الفاسقین» و این آیه: «و الله لا یهدى القوم الظالمین» که معلوم است مراد از هدایت در این دو آیه هدایت به فسق و ظلم است.
پس معناى آیه این است که خداوند آنها را مطلق العنان نمى گذارد تا هر لطمه که بخواهند به دین و به کلمه حق وارد آورده و نورى را که از جانب خود نازل کرده خاموش کنند، چون بطور کلى کفار و ظالمین و فاسقین از شومى و بدى که دارند همواره در پى تغییر سنت خداوند اند، و مى خواهند سنتى را که بین خلق خدا جارى است و مسیر اسبابى را که یکى پس از دیگرى در راه تحصیل مسببات در جریانند عوض کرده اسبابى را که همه اسباب هدایت و فضیلتند، آلوده کرده و بسوى مقاصد باطل و فاسد خود منحرف کنند، آرى آنان اینطور مى خواهند و لیکن قدرت و شوکت شان که آن را هم خدا ارزانى شان داشته خداوند را زبون و عاجز نمى کند، هر چند مساعى شان آنان را احیانا و در چند قدم کوتاه پیشرفت دهد و در نتیجه، کارشان سامان یابد و به مقاصد پلید خود نائل شوند و لیکن این استعلا و استقامت کارهایشان جز براى مدت کوتاهى دوام نیافته و بالاخره تباه خواهد شد، بلکه خداوند آنان را در چاهى که براى مسلمین کنده بودند در خواهد انداخت ، آرى «وَلَا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ». «و نیرنگ زشت جز [دامن] صاحبش را نگیرد.»
*************************************************************************
۱) یایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس ان الله لا یهدى القوم الکافرین
اى فرستاده ما آنچه را از ناحیه پروردگار بتو نازل شده برسان و اگر نکنى (نرسانى) اصلا پیغام پروردگار را نرساندى و خدا تو را از (شر) مردم نگه مى دارد زیرا خدا کافران را هدایت نمى فرماید. (به مقاصدشان نمى رساند)
در حقیقت اینها کافر به حکمی هستند که در این آیه به آن به صورت غیر مستقیم اشاره شده یعنی حکم به تعیین امیرالمومنین (ع) به ولایت بعد از رسول اکرم (ص)
